Otyłość jest przewlekłą chorobą, charakteryzująca się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej ponad przyjętą normę. Skutkuje poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, m.in.: zaburzeniami metabolicznymi i chorobami układów krążenia, układu pokarmowego, płciowego czy kostnego.
Nie bez znaczenia są również konsekwencje psychologiczne otyłości związane z obniżeniem odczuwanej jakości życia oraz częstym współwystępowaniem takich zaburzeń jak: lęk, depresja, zaburzenia osobowości, kompulsywne objadanie się, bulimia.
Coraz częściej otyłość wraz z towarzyszącymi jej konsekwencjami dotyka dzieci i młodzież.
Dane epidemiologiczne dotyczące nadwagi i otyłości są alarmujące. Na całym świecie żyje ponad 300 milionów ludzi otyłych i liczba ta stale wzrasta, ponad 70% Polaków obciążonych jest ryzykiem utraty zdrowia z powodu otyłości. U osób o prawidłowej masie ciała tkanka tłuszczowa nie przekracza 20% masy ciała u kobiet i 10% u mężczyzn. U osób otyłych nierzadko stanowi ponad 50% masy ciała.
Za najczęstsze przyczyny otyłości wynikające ze stylu życia uznaje się:
1. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe:
– pomijanie śniadań;
– nieregularne spożywanie posiłków;
– nieuważne jedzenie, czyli jedzenie podczas wykonywania innych czynności, takich jak: oglądanie telewizji, czytanie, przeglądanie telefonu;
– jedzenie w pośpiechu;
– wieczorne objadanie się;
– nieprawidłowy skład posiłków, wykorzystywanie w posiłkach produktów wysokokalorycznych;
– przyrządzanie potraw z przewagą metody obróbki, jaką jest smażenie;
– nadużywanie produktów typu fast –food i przekąsek (ciastka, batony, słodycze).
2. Brak aktywności fizycznej, wynikającej z :
– siedzącego trybu życia;
– korzystania z samochodu i środków komunikacji miejskiej;
– preferowania form biernego wypoczynku, takich jak oglądanie telewizji, korzystanie z komputera;
– unikania aktywności i sportu.
Aby zapobiegać otyłości powinniśmy stopniowo zacząć wprowadzać zmiany w naszym stylu życia. Pierwszym krokiem powinno być wprowadzenie zasad racjonalnego odżywiania się:
– dzień powinno się zaczynać od pożywnego śniadania;
– dietę należy komponować z produktów pełnowartościowych;
– posiłki powinny być spożywane na siedząco, powoli, beż żadnych czynność towarzyszących;
– jadłospis powinien obejmować 4-5 mniejszych posiłków;
– należy zupełnie wykluczyć ze swojej listy jedzenie typu fast-food i niezdrowe, słodkie przekąski;
– napoje słodkie i gazowane należy zastąpić dobrej jakości wodą.
Kolejnym etapem zmian powinno być zwiększenie aktywności fizycznej, zaleca się stosowanie zasady małych kroków, czyli na początku można zamienić bierny wypoczynek na spacery, czy wycieczki rowerowe. Przy siedzącym trybie życia wskazany jest regularny wysiłek fizyczny, przy czym ważne jest aby dana aktywność sprawiała nam przyjemność, wtedy jest większa szansa, że aktywność zagości w naszym życiu na dłużej, a nie tylko na chwilę.
Zmiany należy wprowadzać powoli, stopniowo i nie traktować ich w kategorii chwilowej zmiany, a raczej jako nowego stylu życia.
Należy podkreślić, że otyłość jest jedną z najszybciej rozprzestrzeniających się chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Epidemia nadmiernej masy ciała dotyczy coraz większej grupy osób, w tym także mieszkańców Polski.
autorka: Ewa AdamskaŹródła:
1. H.Ciborowska, A.Rudnicka „Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka”
2. „Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie” pod red. Prof. Mariana Krawczyńskiego
3. A. Juruć, P. Bogdański„Otyłośc i co dalej? O psychologicznych konsekwencjach nadmiernej masy ciała”.
4. M.Bąk-Sosnowksa, A.Sobiegała, K. Sitnik-Warchulska, A.Wons, A.Michalak (2009) Od nadwagi do równowagi- podejście systemowe w leczeniu otyłości.